زمستون شد، بخوابیم!

به گزارش مجله خبری نگار، سرما که از راه می‌رسد، حیات در بسیاری از حیوانات به طور موقت متوقف می‌شود تا بقای آن‌ها در شرایط آب‌وهوایی بسیار سخت، تهدید نشود. این تاکتیک شگفت‌انگیز که به خرس، خفاش، جوجه‌‎تیغی و حیوانات زیاد دیگری کمک می‌کند در انرژی‌شان صرفه‌جویی کنند و کمبود غذا از پا درشان نیاورد، درواقع نه خواب بلکه نوعی غیرفعال شدن است. در ادامه اطلاعات جالبی درباره خواب زمستانی به‌دست می‌آوریم.

حیوانات می‌توانند در خواب زمستانی، بدون اکسیژن زنده بمانند. در طول این فرایند، دمای بدن حیوان و ضربان قلبش کاهش می‌یابد، اما نکته عجیب‌تر این‌که کاهش تعداد تنفس می‌تواند به ۵۰ تا ۱۰۰ درصد برسد و با این‌حال حیوان همچنان زنده بماند.

حیوانات درطول خواب زمستانی، هرچند هفته یک‌بار بیدار می‌شوند تا غذا بخورند. تخمین زده می‌شود که تا ۹۰ درصد از انرژی ذخیره‌شده برای این دوره‌های کوتاه هوشیاری استفاده می‌شود.

سنجاب‌های قطبی می‌توانند طی خواب زمستانی، دمای بدن‌شان را تا زیر صفر کاهش دهند. در یک مطالعه، دمای بدن جوندگان در منفی ۲.۹ درجه سانتی‌گراد به‌ثبت رسید که احتمالا پایین‌ترین دمای بدنی است که تاکنون در یک پستاندار ثبت شده‌است.

خواب زمستانی می‌تواند در تابستان رخ دهد. تعجب کردید؟ خب بعضی از حیوانات مثل حشرات، خزندگان و دوزیستان در ماه‌های بسیار گرم و خشک به خواب می‌روند تا آب و انرژی بدن‌شان را حفظ کنند.

حیوانات در خواب زمستانی، خواب نمی‌بینند. بدن آن‌ها درطول این فرایند به‌قدری سرد است که نمی‌تواند جریان‌های الکتریکی مربوط به رویا دیدن را تولید کند. البته به‌استثنای «لمور کوتوله» که برخلاف دیگر جوندگان همتای خودش در زمان خواب زمستانی وارد دوره «REM» می‌شود یعنی می‌تواند رویا ببیند.

خواب زمستانی حیوانات معمولا با خرس‌ها به‌یاد آورده می‌شود درحالی‌که خرس‌ها خواب زمستانی تمام‌عیاری ندارند. دمای بدن‌شان کاهش قابل‌توجهی نمی‌یابد و سوخت‌وسازشان تنها به نصف می‌رسد. با این‌حال نکته بسیار جالب درباره خرس‌ها این است که طی خواب زمستانی، مدفوع و ادرار نمی‌کنند و ادرارشان به پروتئین تبدیل می‌شود.

مدت زمانی که هر حیوان به خواب زمستانی می‌رود، به دلیل خوابش بستگی دارد. عوامل دیگری هم بر این مدت زمان تأثیر می‌گذارند؛ توده عضلانی و میزان چربی، سیستم دفع و محیط خواب زمستان (توی لانه، زیرزمین، در هوای آزاد.)

بیدار کردن حیوانات از خواب زمستانی، می‌تواند کشنده باشد. شوکی که به حیوان وارد می‌شود، یکی از دلایل مرگبار بودن این کار است. دلیل دیگر آن است که حیوان احتمالا انرژی کافی برای بالا بردن دمای بدنش برای بیدار شدن ندارد. خواب زمستانی یک فرایند آهسته است که حیوان، تمام سال را برای آن برنامه‌ریزی می‌کند.

منبع: خراسان